Wat is Mindfulness? Wat is ACT?

Mindfulness based stress reduction (MBSR)

De Amerikaan Dr. Jon Kabat-Zinn, Emeritus Hoogleraar aan de University of Massachusetts Medical School heeft als eerste het begrip mindfulness uit zijn boeddhistische context gehaald en een acht weken durende training ontwikkeld, mindfulness based stress reduction (MBSR). Hij heeft de basis gelegd voor het gebruik van mindfulness door artsen en/of psychotherapeuten in de Verenigde Staten en Europa. MBSR, in het Nederlands ook wel aandachtstraining genoemd.

Mindfulness based cognitive therapy (MBCT)

Naast de MBSR is er ook de MBCT, in het Nederlands ook wel aandachtgerichte cognitieve therapie genoemd. In MBCT wordt mindfulness als vaardigheid aangeleerd bij de behandeling van met name chronische en recidiverende depressies, maar ook bij fobieën en chronische pijn.

Andere toepassingsgebieden, ACT

Daarnaast vormt mindfulness een essentieel element in de zogenaamde Derde Generatie Gedragstherapie, waaronder de Acceptance and Commitment Therapy (ACT). Binnen deze gedragstherapieën wordt mindfulness op een minder strikte en meer pragmatische wijze toegepast dan bij MBCT. Mindfulness wordt theoretisch gezien als één van de zes kernprocessen van ACT, naast onder andere acceptatie en defusie.
(Bron: Wikipedia)

Over Mindfulness

Mindfulness betekent je aandacht doelbewust richten op je ervaring van dit moment, zonder hierover te oordelen. Het gaat over een manier van leven waarbij je opener en bewuster in het leven staat.
Mindfulness staat voor gerichte aandacht. Bewust ergens bij blijven of de aandacht bewust verplaatsen.

Het betekent stil staan bij wat er in dit moment gebeurt. Dat klinkt eenvoudig, maar hoe vaak zijn we niet bezig met het verleden of met de toekomst? Vaak worden we in beslag genomen door (vervelende) herinneringen, dagdromen en fantasieën over de toekomst. We zijn meesters in het bedenken van allerlei toekomstscenario’s. Vaak met onze gedachten ergens anders dat we meestal niet “echt” in ons eigen leven aanwezig zijn. We handelen dan vanuit de automatische piloot en als we al enigszins bewust zijn, dan nog komt ons handelen voort uit onze onbewuste patronen en gewoontes.

Misschien wel het moeilijkste onderdeel van Mindfulness is het niet oordelen: iets waarnemen zonder er meteen een etiket op te plakken of het te waarderen. We vinden iets prettig of vervelend, goed of fout. In een flits hebben we ons oordeel klaar zonder dat we ons daar van bewust zijn. En vanuit dat oordeel zien we alleen nog dat wat ons oordeel verstevigt.

Niet oordelen vergemakkelijkt acceptatie. In ieders leven zijn er een aantal vervelende zaken die men niet (meteen) kan veranderen. Per definitie is het dus handig om hiermee te leren leven. Met name bij pijn en stress is acceptatie moeilijk en blijft er vaak veel verzet. Het leren om niet te oordelen over je ervaringen geeft ruimte om nieuwe dingen te ervaren. Om te kunnen genieten van kleine dingen in je leven, ondanks het feit dat er grote problemen spelen. Mindfulness gaat dan eigenlijk ook over het leren “Ja” te zeggen tegen het leven.

Mindfulness is dus jouw ervaring van het moment ongefilterd toelaten. Je bewust zijn van de gedachten en gevoelens die de ervaring bij je oproept en deze (voor het moment) accepteren zoals ze zijn. Het vraagt van je om niet vanuit je automatismen te reageren op een situatie, maar de situatie tot je door laten dringen en dan van binnenuit bewust er mee omgaan. Hierdoor ontstaat de ruimte om je leven meer in eigen hand te nemen. Ook betekent Mindfulness de aandacht doelbewust richten. Bewust ergens bij blijven. Dit blijkt in de praktijk geen gemakkelijke opgave. Steeds opnieuw dringen allerlei zaken ons bewustzijn binnen. Zelfs als we ons voornemen om ons helemaal op iets te richten. Als we proberen om ergens niet aan te denken, dan blijkt dit een haast onmogelijke opgave.

De ervaring ongefilterd toelaten is best spannend. We hebben geleerd dat ervaringen ongewenste gevoelens en gedachten kunnen oproepen en dat willen we vermijden. Hiervoor hebben we een heel repertoire aan mechanismen ontwikkeld en we denken dat we ons zo kunnen beschermen voor de moeilijke dingen in ons leven. In ieder leven zijn echter moeilijkheden. Veel van onze energie gaat verloren als we moeilijkheden ontkennen of proberen te vermijden. Door aandacht te schenken aan de moeilijkheden, een situatie te accepteren zoals die is, ontstaat ruimte voor een keuze.

Het accepteren van de situatie zoals ze is wil niet zeggen dat we niets mogen veranderen. Alles wat men kan oplossen moet men vooral oplossen. Alleen wat niet (op dit moment) opgelost kan worden, kan men beter accepteren zoals het is.

In de mindfulness training van 8 weken wordt systematisch deze manier van zijn beoefend, waardoor er een basis kan ontstaan die uitnodigt meer bewust en wakker in je leven staan.
(Bron: SeeTrue)